Η Κόζα Νόστρα δεν είναι μόνη της. Την συνοδεύει μια πλειάδα εγκληματικών συμμοριών οι οποίες, οργανωμένες σαν πραγματικές επιχειρήσεις, ελέγχουν την «αγορά» της βίας και του εκβιασμού. Αυτή είναι η ιστορία τους.
Στις 10 Απριλίου του 2006, με μια μεγάλη κινητοποίηση, η ιταλική αστυνομία συνέλαβε έναν 73χρονο άντρα σε ένα αγρόκτημα της πόλης Κορλεόνε, στη Σικελία. Κάτω από την όψη του αγαθού ηλικιωμένου κρυβόταν το μεγάλο αφεντικό της Κόζα Νόστρα, ο Μπερνάρντο Προβεντσάνο,επονομαζόμενος Τίο (θείος) Μπίνου. Καταδικασμένος σε ισόβια για σωρεία ανθρωποκτονιών, φυγόδικος από το 1963, διηύθυνε από το 1993 τη σικελική μαφία, προστατευμένος από τη μυστικότητα που τυλίγει αυτή την οργάνωση. Είχε φύγει από το νησί μόνο το 2004 υπό την ταυτότητα συνταξιούχου, για να κάνει εγχείρηση προστάτη σε νοσοκομείο της Μασσαλίας, επέμβαση που χρέωσε στο Ταμείο Κοινωνικής Ασφάλισης.
Η μοναδική γνωστή φωτογραφία του ήταν του 1959. Δεν είχε κινητό, για να αποφεύγει τον εντοπισμό του, και επικοινωνούσε με τους έμπιστους ανθρώπους του μέσα από χαρτάκια με σημειώσεις που μετέφεραν οι συγγενείς.
Καρπός των... εσπεριδοειδών
Η σύλληψη του Προβεντσάνο ήταν το τελευταίο μεγάλο χτύπημα στη μεγαλύτερη από τις μαφίες, που περνά τους χειρότερους καιρούς της από τα μέσα του 19ου αιώνα, όταν και δημιουργήθηκε, την εποχή που η Σικελία προσαρτήθηκε στο ιταλικό κράτος. Όπως εξηγεί ο Βρετανός ιστορικός Τζον Ντίκι, η Κόζα Νόστρα (Δική μας Υπόθεση) όπως την αποκαλούν τα μέλη της, γεννήθηκε γύρω στο 1860, όταν μια ομάδα «γκαμπελότι», που ήταν οι τοποτηρητές των αγροκτημάτων των αριστοκρατών, ένωσαν τις δυνάμεις τους για τον έλεγχο της παραγωγής πορτοκαλιών και λεμονιών που αφθονούσαν γύρω από το Παλέρμο, πρωτεύουσα της Σικελίας.
Ήταν μια βιομηχανία που άνθιζε με ταχείς ρυθμούς (τα 750.000 καφάσια που εξάγονταν στη Νέα Υόρκη και το Λονδίνο το 1850 είχαν γίνει 2,5 εκατομμύρια το 1885) και χρειαζόταν ισχυρή επιτήρηση. Οι «γκαμπελότι» χρέωναν τους ιδιοκτήτες με αντάλλαγμα την προστασία τους ή και τους εκβίαζαν, για να αναλάβουν τους αγρούς τους. Δεν άργησαν να πάρουν στα χέρια τους τον έλεγχο της παραγωγής των εσπεριδοειδών και τη διανομή και πώλησή τους μέσα από το λιμάνι του Παλέρμο.
Κατά το 1870, αυτοί οι μαφιόζοι (ο όρος σημαίνει ατρόμητος, σίγουρος για τον εαυτό του) επέκτειναν τις διασυνδέσεις τους σε ολόκληρη τη Σικελία και μονοπωλούσαν πλέον τη χρήση βίας. Στη συνέχεια άπλωσαν τα δίχτυα τους και στην πολιτική, χάρη σε ανθρώπους όπως τον Ντον Ραφαέλε Παλιτσόλο, κτηματία, τοπικό άρχοντα και βουλευτή από το Παλέρμο, που παραχωρούσε προνόμια και άδειες κατοχής όπλων.
Η χρυσή εποχή της ποτοαπαγόρευσης
Ανάμεσα στο 1901 και το 1913, 800.000 Σικελοί μετανάστευσαν στις ΗΠΑ. Τότε γεννήθηκε ο αμερικανικός κλάδος της Κόζα Νόστρα, που άνθισε χάρη στην εμπορία οινοπνευματωδών ποτών στη διάρκεια της ποτοαπαγόρευσης και χάρη στον τζόγο και τη διακίνηση ηρωίνης αργότερα. Αποτελεί ανεξάρτητη οργάνωση, αν και διατηρεί επιχειρηματικούς και συγγενικούς δεσμούς με τη μητρική οργάνωση στην Ιταλία. Η οποία, από την πλευρά της, επέκτεινε τη δεκαετία του ’60 τις δουλειές της στην ηρωίνη, την τσιμεντοβιομηχανία και τα ευρωπαϊκά αναπτυξιακά κεφάλαια, και δημιούργησε ένα καινούριο όργανο διακυβέρνησης (την επιτροπή), που κρατούσε τις ισορροπίες ανάμεσα στις διάφορες οικογένειες που την αποτελούσαν.
Το πέρασμα της εξουσίας στη συμμορία των Κορλεονέζι (τον Ρίινα και τον Προβεντσάνο) τη δεκαετία του ’80 ήταν εκείνο που, όπως φάνηκε εκ των υστέρων, αποδυνάμωσε την οργάνωση. Η μαφία είχε δράσει πάντα μέσα στη μυστικότητα, τόσο πολύ ώστε κάποιοι να αμφιβάλλουν ακόμα και για την ύπαρξή της. Δεν επενέβαινε άμεσα στην πολιτική ούτε χτυπούσε πολιτικούς, και οι εσωτερικές διαφορές λύνονταν διακριτικά. Όμως ο Τοτό Ρίινα επιδόθηκε σε έναν αγώνα για την επικράτηση ενάντια σε άλλες οικογένειες (τον Πόλεμο των Οικογενειών), που άφησε δεκάδες νεκρούς και συλληφθέντες. Ανάμεσά τους ήταν ο Τομάζο Μουσκέτα, ο πρώτος σημαντικός μαφιόζος που έσπασε το νόμο της σιωπής. Εκείνος μίλησε στο δικαστή Φαλκόνε για την πραγματικότητα της Κόζα Νόστρα, για το σύστημα και τους κανόνες της, τον κώδικα τιμής και την τελετουργία βάσει της οποίας κάθε νεοεισερχόμενος ορκίζεται πίστη και υπακοή έως θανάτου στον αρχηγό του, με τη βεβαιότητα ότι όποιος προδώσει μπορεί να καταλήξει σε λουτρό οξέος.
Περιέγραψε επίσης στη δικαιοσύνη τη δομή πυραμίδας της μαφίας, που βασίζεται στους άντρες τιμής ή soldati (στρατιώτες) κάθε φαμίλιας (cosca) η οποία έχει εξουσία πάνω σε μια περιοχή. Η μαρτυρία του pentito, δηλαδή του μετανοηθέντος, Μπουσκέτα άνοιξε το δρόμο για να παραπεμφθούν σε δίκη και να φυλακιστούν 350 μαφιόζοι. Στριμωγμένοι για πρώτη φορά απέναντι σε ένα ανυποχώρητο κράτος, οι Κορλεονέζι σκότωσαν το 1992 τους πρωταγωνιστές της μάχης ενάντια στη μαφία, τους δικαστές Μπορσελίνο και Φαλκόνε, εκπληρώνοντας την προειδοποίηση που τους είχε απευθύνει ο Μπουσκέτα στην πρώτη τους κουβέντα: «Μην ξεχνάτε ότι ο λογαριασμός που ανοίξατε με την Κόζα Νόστρα δε θα κλείσει ποτέ. Εξακολουθείτε να θέλετε να με ανακρίνετε;».
Καταδίκες και αναδιοργάνωση
Οι μεγάλες δίκες των δεκαετιών του ’80 και του ’90 έληξαν με τους κυριότερους αρχηγούς καταδικασμένους σε πολυετή φυλάκιση. «Για πρώτη φορά», όπως εξηγεί ο Φραντσέσκο Φορτζόνε, πρόεδρος της κοινοβουλευτικής επιτροπής κατά της μαφίας έως το 2008 και επικηρυγμένος σε θάνατο από τις μαφιόζικες κλίκες του ιταλικού νότου εξαιτίας των ερευνών του για την οργάνωση Ντρανγκέτα της Καλαβρίας, «μερικοί Σικελοί επιχειρηματίες αρνήθηκαν να πληρώσουν προστασία στη μαφία. Αυτό όξυνε τα προβλήματα της Κόζα Νόστρα, που προσπαθεί να αναδιοργανωθεί για να γίνει και πάλι αόρατη». Όμως το γεγονός ότι η σικελική μαφία δεν περνά τις καλύτερες στιγμές της δε σημαίνει ότι οι καιροί είναι χαλεποί για το οργανωμένο έγκλημα.
Άλλωστε δεν υπάρχει μόνο μία μαφία αλλά πολλές. Μόνο στην Ιταλία υπάρχουν άλλες τρεις οργανώσεις (η Καμόρα, η Ντρανγκέτα και η Σάκρα Κορόνα Ουνίτα, Ενωμένη Αγία Στεφάνη) που, χάρη στην ευέλικτη δομή τους, έχουν μπορέσει να προσαρμοστούν στους καιρούς και να κάνουν «δουλειές» ύψους 150 δισεκατομμυρίων το χρόνο. Το 30% αυτού του ποσού ξαναγυρίζει σε παράνομες επιχειρήσεις (εκβιασμούς, διακίνηση ναρκωτικών, όπλων και ανθρώπων, τοκογλυφία, τζόγο, παραχάραξη, βιομηχανία του σεξ) και το υπόλοιπο ξεπλένεται μέσα από νόμιμα κανάλια όπως δημόσια έργα, ανακύκλωση σκουπιδιών, τουρισμό...
Οι «επιχειρήσεις»
Η Καμόρα (το «Σύστημα», όπως την αποκαλούν τα μέλη της) κυριαρχεί στη Νάπολη και την περιοχή της, την Καμπανία. Πρόκειται για μια ευέλικτη οριζόντια οργάνωση από αυτόνομες συμμορίες, χωρίς σαφή κεφαλή, κάτι που κάνει δύσκολο τον έλεγχό της. Σκοτώνει ατιμώρητα και, όπως εξηγεί στο βιβλίο Gomorra ο Ρομπέρτο Σαβιάνο, ο οποίος επίσης έχει απειληθεί με θάνατο, είναι παρούσα σε όλο τον κοινωνικό ιστό της Καμπανίας και ιδιαίτερα στην υποβαθμισμένη περιφέρεια της Νάπολης. Ελέγχει συνδικάτα και τοπικές αυτοδιοικήσεις (71 από αυτές καθαιρέθηκαν μετά από δικαστική έρευνα τα τελευταία χρόνια) και είναι ο κύριος «εργοδότης» στην περιοχή, κάτι που εξηγεί τη δημοτικότητά της. Σύμφωνα με την αστυνομία, 80 έως 100 χιλιάδες άτομα εργάζονται άμεσα ή έμμεσα για την Καμόρα, που κατευθύνει το 50% των συναλλαγών στη Νάπολη. Τα κύρια έσοδά της προέρχονται από διακίνηση ναρκωτικών, περισυλλογή και ανακύκλωση απορριμμάτων και από την αγορά και διακίνηση προϊόντων «μαϊμού». Το τμήμα Κατά της Μαφίας της περιοχής διαπίστωσε ότι οι συμμορίες είχαν εμπλέξει όλη την κοινωνία στο εμπόριο κοκαΐνης. Συνταξιούχοι, υπάλληλοι και μικροί επιχειρηματίες έδιναν χρήματα (ποσά από 100 έως 600 ευρώ) σε μαφιόζους, οι οποίοι τα επένδυαν για λογαριασμό τους σε μικρές παρτίδες ναρκωτικών. Σε ένα μήνα, τα λεφτά τους διπλασιάζονταν.
Η Ντρανγκέτα έχει την έδρα της στην Καλαβρία, και ο Φορτζόνε τη θεωρεί τη λιγότερο γνωστή αλλά την περισσότερο επικίνδυνη μαφία της Γης. «Την αποτελούν μόνο “ndrine”, οικογένειες με δεσμούς αίματος, η καθεμιά από τις οποίες ελέγχει την περιοχή της και εμφανίζεται προς τα έξω με αυτόνομη μορφή, παίρνοντας μέρος σε μεγάλες δουλειές όπως δημόσια έργα, διακίνηση ναρκωτικών και έλεγχο ευρωπαϊκών κεφαλαίων». Οι ισχυροί δεσμοί συγγένειας έχουν ως αποτέλεσμα να υπάρχουν λιγότερα μέλη της πρόθυμα να μιλήσουν στην αστυνομία (60 μέσα στα τελευταία χρόνια σε σύγκριση με 500 της Κόζα Νόστρα και 40 της Καμόρα), κάτι που αυξάνει την αξιοπιστία της στο διεθνές εγκληματικό σκηνικό. Σήμερα ελέγχει την παγκόσμια διακίνηση κοκαΐνης, κι αυτό της έχει επιτρέψει να επεκταθεί στον ιταλικό βορρά, την Ευρώπη, την Αυστραλία, τον Καναδά, την Κολομβία και το Μεξικό.
Όσο για την Σάκρα Κορόνα Ουνίτα, την πιο νέα από τις ιταλικές μαφίες με βάση στην περιοχή της Απουλίας, έχει μια χαλαρή και οριζόντια δομή, παρόμοια με της Καμόρας. Περιλαμβάνει γύρω στα 2.000 μέλη που «τα έχουν βρει» με την αλβανική μαφία και με την Ντρανγκέτα. Κυριαρχεί σε μια στρατηγική περιοχή της Αδριατικής, απέναντι από τα Βαλκάνια και την Αλβανία, φυσική κατάληξη όλων των παράνομων διακινήσεων με την κεντρική Ευρώπη. Ζει από τους εκβιασμούς, τη διακίνηση ναρκωτικών και ανθρώπων και με το λαθρεμπόριο καπνού και οινοπνεύματος.
Ιταλικό «φρανσάιζ» με 5 γράμματα...
Από το νότο της Ιταλίας, η έννοια και η ονομασία της μαφίας εξήχθησαν σε άλλα μέρη του κόσμου. Η Ιαπωνία έχει την περίφημη Γιακούζα, οργάνωση έντονα εθνικιστική, με απόλυτη υπακοή στους ανώτερους και αυστηρό και βίαιο κώδικα τιμής. Όσοι παραστρατούν τιμωρούνται με την αποκοπή ενός μικρού δακτύλου, κάτι που χρησιμεύει στην αναγνώριση των μελών που έχουν αποχωρήσει ή διαφωνήσει.
Οι κινεζικές «Τριάδες» («εταιρείες της τριπλής αρμονίας» που πήραν το όνομά τους από την τριπλή αρμονική σχέση ουρανού-ανθρώπου-γης) ασχολούνται με τη διακίνηση ναρκωτικών, όπλων και ανθρώπων, την πορνεία, το νόμιμο και παράνομο τζόγο, τους εκβιασμούς και τις απαγωγές. Σύμφωνα με το Γάλλο κοινωνιολόγο Ζαν-Φρανσουά Γκερό, μεταφυτεύονται σε ολόκληρο τον κόσμο μαζί με τη δημιουργία κινεζικών κοινοτήτων, οπότε λίγες χώρες γλιτώνουν από την παρουσία τους.
Στα Βαλκάνια, και όχι μόνο, επιβάλλει το νόμο της η βίαιη αλβανική μαφία που διευθύνει το εμπόριο κλεμμένων αυτοκινήτων και όπλων, όπως και την παράνομη ανάθεση δημόσιων έργων. Σύμφωνα με τη βρετανική αστυνομία, το 70% της βιομηχανίας του σεξ στο Λονδίνο βρίσκεται στα χέρια αλβανικών συμμοριών. Από την πλευρά της, η τουρκική μαφία, που επωφελείται από τη διασπορά των Τούρκων στον κόσμο, ελέγχει το εμπόριο ηρωίνης.
πηγη : www.focusmag.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου