Κώστας Γεωργάκης (1948 – 1970)

 «Δεν μπορώ να κάνω διαφορετικά

παρά

να σκέφτομαι και να ενεργώ σαν ελεύθερο άτομο…»

Στις 19 Σεπτεμβρίου 1970 αυτοπυρπολήθηκε ο Κώστας Γεωργάκης, στη Γένοβα, σε ένδειξη διαμαρτυρίας για το στρατιωτικό καθεστώς της Ελλάδας (1967-1974). Ήταν Φοιτητής της Γεωλογίας από την Κέρκυρα, γεννήθηκε στις 23 Αυγούστου 1948 και ήταν μέλος της ΕΔΗΝ, της Νεολαίας της Ενώσεως Κέντρου.

Ετών 22, ο Κώστας Γεωργάκης. Κερκυραίος. Σπούδαζε στην


Ιταλία. Τον Ιούλιο του 1970 αποκάλυψε με ανώνυμη συνέντευξη σε εφημερίδα ότι η Χούντα των Αθηνών είχε διεισδύσει με ανθρώπους της και διαβρώσει τις ελληνικές φοιτητικές οργανώσεις στην Ιταλία με στόχο την εύρεση των ‘Δημοκρατικών’ φοιτητών. Η ταυτότητά του γρήγορα έγινε γνωστή και ο ίδιος φοβούμενος για την τύχη της οικογένειάς του στην Ελλάδα αποφάσισε να κάνει μια εντυπωσιακή ενέργεια, που θα προκαλέσει την προσοχή της διεθνούς κοινής γνώμης για την κατάσταση στην Ελλάδα. Νωρίς το πρωί στις 19 Σεπτεμβρίου 1970, ο Γεωργάκης αυτοπυρπολήθηκε στην πλατεία Ματεότι (Matteotti square) στην Γένοβα σε ένδειξη διαμαρτυρίας κατά της δικτατορικής κυβέρνησης του Γεώργιου Παπαδόπουλου.
Το βράδυ της 18ης Σεπτεμβρίου 1970, ο Γεωργάκης έγραψε ένα γράμμα στον πατέρα του, όπου ανέφερε μεταξύ άλλων:

«Ο γιος σου δεν είναι ήρωας, είναι ένας άνθρωπος σαν τους άλλους, ίσως μάλιστα να φοβάμαι και λίγο περισσότερο… Φίλα τη γη μας για μένα».

«Δεν αντέχω άλλο μετά τρία χρόνια βίας».

«Δεν μπορώ να κάνω διαφορετικά παρά να σκέφτομαι και να ενεργώ

σαν ελεύθερο άτομο».

Το γράμμα αυτό και πάμπολλα άλλα στοιχεία περιέχονται στο βιβλίο του Κωνσταντίνου Γ. Παπούτση, «Το Μεγάλο Ναι. Υπόθεση Κώστα Γεωργάκη», εκδ. «Κωνσταντίνος»).
Αφού τελείωσε το γράμμα, βγήκε από το σπίτι και με το 500αράκι Φιατάκι του, που είχε κολλημένη μια φωτογραφία του Ανδρέα Παπανδρέου στο παρμπρίζ του, έφτασε στις 3 τα ξημερώματα στην Πλατεία Ματεότι της Γένοβας. Από το πορτ μπαγκάζ πήρε τρία μπουκάλια γεμάτα βενζίνη και ύστερα κατευθύνθηκε προς τα σκαλιά του Παλάτσο Ντουκάλε, στο οποίο στεγάζονταν τότε τα δικαστήρια της πόλης. Κάτω από τη μεγάλη στοά, άνοιξε τα μπουκάλια και έριξε τη βενζίνη στα ρούχα του. Μετά άναψε το σπίρτο…

Εκείνη την ώρα στην πλατεία ήταν μόνο μια ομάδα εργατών καθαριότητας, οι οποίοι έτρεξαν να βοηθήσουν τον έλληνα φοιτητή. Όταν έφθασαν κοντά του, οι φλόγες είχαν ήδη τυλίξει το σώμα του, ωστόσο ο Κώστας Γεωργάκης είχε ακόμη το κουράγιο να φωνάξει: «Ζήτω η ελεύθερη Ελλάδα». Μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο, όπου δέκα ώρες αργότερα άφησε την τελευταία του πνοή. Στο σημείο της θυσίας βρίσκεται μια μαρμάρινη επιγραφή για να βεβαιώνει, στα ιταλικά, πως «η Ελεύθερη Ελλάδα θα τον θυμάται για πάντα», «per sempre», με γράμματα μεγάλα, να ξεχωρίζουν.
Η Χούντα αποσιώπησε το γεγονός κι επέτρεψε τη μεταφορά της σορού του στη γενέτειρά του με καθυστέρηση τεσσάρων μηνών, φοβούμενη τη λαϊκή αντίδραση. Η πράξη του αφύπνισε τη διεθνή κοινή γνώμη για την κατάσταση στην Ελλάδα, που στέναζε κάτω από την μπότα των Συνταγματαρχών.

Ο τάφος του Κώστα Γεωργάκη βρίσκεται στο Α’ Δημοτικό Νεκροταφείο της Κέρκυρας. Μια μικρή πλατεία της πόλης, κοντά στο σπίτι του, φέρει το όνομά του, ενώ έχει αναγερθεί ένα μνημείο προς τιμήν του με τα λόγια του στην επιγραφή «…Δεν μπορώ να κάνω διαφορετικά παρά να σκέφτομαι και να ενεργώ σαν ελεύθερο άτομο…» Μετά από την ανέγερση του αγάλματός του, ένα βράδυ κάποιο βάνδαλοι, προφανώς χουντικοί, γκρέμισαν το άγαλμα από την θέση του. Αποκαταστάθηκε σχεδόν αμέσως αλλά ευθύνες για την πράξη δεν αποδόθηκαν.
Η θυσία του Κώστα Γεωργάκη δίκαια χαρακτηρίστηκε ως μια από τις κορυφαίες πράξεις αντίστασης εναντίον της Χούντας μαζί με την απόπειρα εναντίον του Παπαδόπουλου από τον Αλέκο Παναγούλη και την εξέγερση του Πολυτεχνείου όπου θεωρήθηκε και προάγγελός της. Ο μεγάλος μας ποιητής Νικηφόρος Βρεττάκος απαθανάτισε τη θυσία του με τους στίχους από το ποίημά του «Η Θέα του Κόσμου»: «…ήσουν η φωτεινή περίληψη του δράματός μας… στην ίδια λαμπάδα τη μία, τ’ αναστάσιμο φως κι ο επιτάφιος θρήνος μας…»